B12 is een vitamine dat voornamelijk voorkomt in dierlijke producten. Er is eigenlijk geen betrouwbare plantaardige bron van dit vitamine.
B12 zit dus in dierlijke producten. Als we bijvoorbeeld een stukje vlees eten komt dit vitamine via de mond en slokdarm in de maag terecht. De maag gaat aan de slag en maakt een stofje aan, intrinsic factor genoemd. Intrinsic factor bindt vitamine B12 en brengt het naar de darmen. Daar wordt het opgenomen en komt het uiteindelijk in de bloedbaan terecht.
Bronnen van B12 zijn:
- Vlees
- vleeswaren
- vis
- eieren
- melk(producten)
B12 tekort: een onzichtbare epidemie
Een B12 deficiëntie wordt in alle medische boeken beschreven. Oorzaken en gevolgen worden goed beschreven in wetenschappelijke literatuur.
Een tekort aan dit vitamine komt veel vaker voor dan men denkt. Uit de Tufts University Framingham Offspring Study blijkt dat 40% van de mensen in de leeftijd van 26 tot 83 jaar op een lage normaalwaarde zit (dus op de onderste grens). Met deze waarden kun je al klachten ondervinden. 9% van de onderzochte personen had een ronduit tekort aan B12 en 16% had zelfs een ernstig tekort! Het meest verrast waren de onderzoekers over het feit dat de tekorten zowel bij de jongere proefpersonen voorkwamen als bij de oudere.
Het is maar de vraag of klachten, als geheugen verlies, cognitieve achtergang en een verminderde mobiliteit te maken hebben met het voortschrijden van de leeftijd, of (in ieder geval een gedeelte) met een tekort aan dit vitamine .
Waarom wordt een B12 deficiëntie zo vaak gemist?
De reden hiervan is tweeledig. Het prikken op B12 is geen standaardtest en de normaalwaarde van het vitamine gehalte in het bloed is te laag. Met andere woorden: als het binnen de reguliere norm valt, is dit eigenlijk deficiënt. Veel mensen lopen rond met een tekort, terwijl ze wel binnen de normaalwaarde vallen.
Wat is eigenlijk vitamine B12 en waarom hebben we het nodig?
Vitamine B12 en foliumzuur zijn beiden belangrijk voor de synthese van DNA en rode bloedcellen. Het vitamine is ook betrokken bij de productie van de myelineschede van de zenuwcellen. De myelineschede beschermt de uitlopers van de zenuwcellen en is belangrijk voor de zenuwgeleiding.
Bij een tekort denken de meeste aan bloedarmoede. Voordat men echter daadwerkelijk de bloedarmoede krijgt zijn er al een flink aantal symptomen aan vooraf gegaan. Denk hierbij aan vermoeidheid, lethargie, gevoel van zwakte, geheugenzwakte en neurologische of psychiatrische problemen.
Bij welke klachten moet ik denken aan een vitamine B12 deficiëntie:
- Chronische vermoeidheid
- Tintelingen van handen en voeten
- Haaruitval
- Wazig zien
- Krachtverlies
- Spiertrillingen
- Concentratie zwakte
- Branderige tong
- Migraine
- Krampen
- Zenuwpijn
- Duizeligheid
- Angsten
- Depressie
- Hallucineren
- Slecht slapen
Waarom komt een vitamine B12 deficiëntie zo veel voor?
De opname van dit vitamine is nogal complex. Het gaat in meerdere stappen en in ieder stapje kan een foutje zitten. De meest voorkomende oorzaak van een slechte opname door:
- dysbiose van de darm
- ontsteking van de darm of een lekkende darm
- maagslijmvlies ontsteking of te weinig maagzuur
- pernicieuze anemie
- sommige medicijnen remmen de opname van vitamine B12
- alcohol
- blootstelling aan lachgas
Bovenstaande verklaart waarom sommige mensen voldoende via hun voeding naar binnen krijgen, maar toch een tekort hebben.
Over het algemeen lopen de onderstaande groepen mensen het grootste risico op een B12 tekort:
- vegetariërs en veganisten
- boven de 60 jaar
- maagzuurremmers slikken
- diabeten die hiervoor metformine slikken
- Ziekte van Crohn, colitis, coeliakie of prikkelbare darm
Behandeling van een vitamine B12 deficiëntie
De behandeling van een B12 tekort is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Als iemand aan darmontstekingen lijdt of een ernstige pernicieuze anemie heeft zijn injecties met dit vitamine een prima alternatief om het gehalte in het bloed snel op pijl te krijgen. Hoewel recente studies aangetoond hebben dat het oraal innemen van een hoge dosering vitamine B12 even effectief is als injecties, kunnen (tijdelijke) injecties wel een overweging zijn. Overigens moet je wel deze onderliggende problemen behandelen, anders blijft het misschien dweilen met de kraan open.
Vitamine B12 tabletten komen in verschillende vormen voor
Methylcobalamine
Dit is actieve vormen van vitamine B12. Dit betekent dat zij direct voor het lichaam beschikbaar is en niet omgezet hoeft te worden. Methylcobalamine helpt om het immuunsysteem goed te laten functioneren, en draagt zoor voor het zenuwstelsel en de hersenen. Als je last van neurologische klachten hebt kun je deze vorm gebruiken.
Adenosylcobalamine
Dit wordt ook wel debencozide genoemd en is een actieve vorm van B2. Je vindt het vooral terug in de weefselcellen. En dan met name in de mitochondriën. Dit zijn de energiecentrales van het lichaam. Adenosylcobalamine kun je daarom het beste slikken als je last van vermoeidheid hebt.
Cyanocobalamine
Deze vorm komt in de natuur niet voor. Het is daarom niet actief in het lichaam en moet eerst worden omgezet naar methylcobalamine en adenosylcobalamine. Hierbij komt overigens cyanide vrij. Beter is om te kiezen voor een actieve vorm.
Hydroxycobalamine
Deze vorm van vitamine B12 wordt intramusculair ingespoten en door het lichaam omgezet in een actieve vorm
Waarom moet ik op de vitamine B12 zuigen?
Vitamine B12 kan op 2 plaatsen in het lichaam opgenomen worden: in het maagdarmkanaal en onder de tong. Als iemand een tekort hieraan heeft is er vaak een opname stoornis in het maagdarmkanaal, van welke oorzaak dan ook. Het doorslikken van een vitamine B12 tablet (of een mulitivitamine nemen met vitamine B12) zal dan wellicht geen effect hebben. Onder de tong zitten receptoren die dit vitamine kunnen opnemen. Door het innemen van een hoog gedoseerde vitamine B12 zal er precies genoeg door het lichaam opgenomen worden. De rest plas je gewoon uit. Overigens is het een heel veilig vitamine, overdoseringen zijn eigenlijk niet bekend.
Conclusie
Een vitamine B12 tekort komt veel vaker voor dan men diagnosticeert. De klachten die hieruit ontstaan zijn zeer talrijk. Behandeling zal moeten bestaan uit het aanpakken van de onderliggende problematiek en het slikken van een vitamine B12 preparaat.