Cholesterol staat al jarenlang in de schijnwerpers. Het heeft een slecht imago. Zo zou slecht zijn voor je bloedvaten en problemen met het hart opleveren. Je krijgt het met de voeding naar binnen of wordt door het lichaam zelf gemaakt. Maar waarom zou het lichaam dit stofje maken als het zo slecht voor ons is? Raak jij het spoor al bijster? Ik ga het je uitleggen.
Cholesterol zou slecht zijn voor het lichaam. Het tegendeel is waar. Het is juist een heel belangrijke stof voor het ons lichaam. We krijgen het via de voeding binnen. Het is een vetachtige stof. Maar de lever maakt ook zelf cholesterol aan.
Het lichaam vraagt om cholesterol en de lever vult aan. Dus stel het lichaam heeft 100 eenheden cholesterol nodig; via de voeding krijg het 10 eenheden naar binnen, dan maakt de lever 90 eenheden cholesterol. Dit getal is niet stabiel. Het schommelt gedurende de dag, de week of de maand. Soms heeft het lichaam 80 eenheden nodig, soms 120. De lever regelt dit allemaal.
Waarvoor heeft het lichaam cholesterol nodig?
Het is een grondstof voor hormonen.
Bijvoorbeeld voor:
Cortisol. Dit is een hormoon dat vrijkomt bij stress. Bij veel stress heeft lichaam veel cortisol nodig en een hogere behoefte aan cholesterol.
Aldosteron. Dit is een hormoon dat de waterhuishouding regelt. Bij te weinig drinken, of te weinig mineralen heeft het lichaam meer cholesterol nodig om dit hormoon te maken.
Oestrogeen. Tijdens de cyclus van vrouwen is er telkens een andere oestrogeenbehoefte en dus een andere cholesterolbehoefte.
Testosteron. Belangrijk voor het libido (maar eigenlijk nog belangrijker voor de daad zelf) en spieropbouw. Bij een hogere testosteronbehoefte is er een hogere vraag naar cholesterol.
Cholesterol is belangrijk voor lichaamsweefsel
De hersenen en myelineschedes van de zenuwen bevatten veel cholesterol. Myelineschedes zijn de “beschermkussentjes” van de zenuw uitlopers.
Aanmaak voor vitamine D
Het lichaam kan zelf vitamine D maken, mits we voldoende zonlicht op de huid krijgen. Je kunt je voorstellen dat als je een vitamine D tekort hebt de lever onmiddellijk cholesterol gaat aanmaken om dit tekort op te heffen. Het gevolg: hogere bloedspiegels.
Cholesterol is lichaamseigen ontstekingsremmer
Als er in het lichaam een ontsteking is kan cholesterol ontstekingsremmende stofjes maken om zo de ontsteking te smoren. Als we te weinig goede vetzuren en te veel slechte vetzuren (zoals zonnebloemolie, maiskiemolie of tarwekiemolie) via de voeding naar binnen krijgen kunnen we een zogenaamde laaggradige ontsteking hebben. Je bent dan niet ziek in de zin van hoge koorts, maar het immuunsysteem is wel actief. Het lichaam heeft meer cholesterol nodig om deze reactie tegen te gaan.
Cholesterol is een lichaamseigen antioxidant
Antioxidanten hebben we nodig om vrije radicalen te vangen. Vrije radicalen zijn stoffen die vrijkomen bij reacties. Zij kunnen schade aanrichten aan bijvoorbeeld weefsels. Antioxidanten vangen deze vrije radicalen en kunnen ze binden. Hierdoor kunnen vrije radicalen geen schade meer aanrichten. Als we te weinig antioxidanten eten (deze zitten in groenten en fruit) hebben we meer cholesterol nodig om de vrije radicalen te vangen.
Cholesterol is een onderdeel van de celmembranen
Om al onze cellen heen zit een membraan. Dat zorg ervoor dat de celinhoud niet vrij door het lichaam kan stromen. In dat membraan zit cholesterol. Dat is handig wat het zorgt ervoor dat de cellen flexibel zijn. Ze kunnen van vorm veranderen. Ze zijn elastisch.
En nu het “goede en slechte” cholesterol
Cholesterol is een vetachtig stofje dat dus door de lever gemaakt wordt. Het moet door het lichaam vervoerd worden naar weefsels die de stof op dat moment nodig hebben. Bloed is waterachtig. Een vetachtige stof kan niet zomaar door het bloed vervoerd worden. Vet lost niet op in water. Om het toch te vervoeren hebben we een transportmiddel nodig. De zogenaamde lipoproteïne. Dit is een eiwit dat vet kan binden en vervoeren. Stel het voor als vrachtwagentjes. Je hebt een heel groot vrachtwagentje: die noemen we LDL. Zit in de LDL vrachtwagen naast cholesterol ook nog vet dan noemen we dit VLDL.
Er bestaat ook een kleiner sleepwagentje; die noemen we HDL (met de H van hoera!)
Stel een cel heeft behoefte aan vet. Het doet een bestelling aan de lever. De lever stuurt vrachtwagen VLDL naar de cel. De cel heeft een soort lijmstof geproduceerd zodat de vrachtwagen op tijd kan stoppen en als het ware vastplakt aan de cel. De vrachtwagen leegt zijn lading (het vet gaat er uit). De lege grote vrachtwagen heet nu LDL en zit nog steeds vastgeplakt. Die moet daar weg gehaald worden, anders komen er problemen. Er wordt een signaaltje afgeven en de vrachtwagen HDL (hoera!) komt het LDL weer ophalen. VLDL en LDL wordt ook wel het slechte cholesterol genoemd. Zij kunnen ‘stranden” in het lichaam. HDL is dan de goede vorm. Dit zijn de redders. HDL haalt LDL weer op en brengt het naar de lever terug.
Hieruit blijkt dat het belangrijk is dat je voldoende HDL voorradig hebt. Anders kan het LDL niet opgehaald worden. Dit kan zich ophopen en schade aanrichten.
Conclusie
Cholesterol staat in een kwaad daglicht. Uit bovenstaande blijkt dat we zonder toch echt niet zouden kunnen leven. We hebben het nodig. Cholesterolwaardes kunnen gedurende de dag/week/maand verschillen. Het hangt van de behoefte van het lichaam af. Een hoog cholesterolgehalte hoeft niet slecht te zijn, als je maar voldoende HDL (de sleepwagentjes) hebt.