Vetten in het bloed, ook wel triglyceriden genoemd, zijn net als cholesterol een waarde in het bloed die iets verteld over de gezondheid van hart en bloedvaten. Voor een goede gezondheid mag het triglyceridengehalte in het bloed niet te hoog zijn.
Bloed vetten is het vet dat het lichaam heeft opgeslagen. Het zijn de vetten uit de voeding. Maar dat niet alleen. Als we meer eten dan we verbranden wil het lichaam de extra calorieën opslaan voor barre tijden. In de tijd van jagers van en verzamelaars wist je immers nooit wanneer de volgende maaltijd weer zou zijn. Het lichaam moet reserves houden om die tijd te overwinnen en slaat calorieën op als vet. Als de barre tijd aanbreekt komen er hormonen vrij die dit vet weer afbreken.
Gelukkig voor ons breken de barre tijden niet aan. We kennen gelukkig geen hongersnood. Jagen hoeven we ook niet meer. Een bezoekje aan de supermarkt en een loopje naar de koelkast levert direct weer voeding op. Het vet wordt niet verbruikt en blijft in het lichaam hangen. Waar? Helaas op de billen en de buik, maar ook vaatwanden.
Wat is het verschil tussen triglyceriden en cholesterol?
Triglyceriden en cholesterol zijn beiden vetachtige substanties. We noemen ze lipiden. Triglyceriden zijn vetten, maar cholesterol gek genoeg niet. Cholesterol is een wasachtige, geurloze substantie dat gemaakt wordt door de lever.
Hoe circuleren triglyceriden door het bloed?
Vetten zijn niet oplosbaar in het bloed. Denk maar een druppel olie in een glas water. De druppel blijft op het oppervlak drijven. Om triglyceriden te vervoeren hebben we een “vervoerder” nodig. Die vervoerder noemen we een lipoproteïne. We kennen verschillende lipoproteïnes: chylomicronen VLDL, HDL en LDL. Chylomicronen zijn heel groot en bevatten veel vet en wat minder eiwit. Chylomicronen brengen het vet uit de voeding naar de darmen, vetweefsel, spieren, lever en andere organen.
De lever maakt zelf ook triglyceriden. Dat maakt hij onder anderen van andere vetzuren. Deze triglyceriden worden vervoerd door het VLDL.
Waarom zijn triglyceriden gevaarlijk?
Hart en bloedvaten
Hoge gehaltes van triglyceriden in het bloed kunnen leiden tot verharding van de vaartwand. Stugge vaatwanden kunnen beschadigen en plaques vormen. We noemen deze atherosclerose (in de volksmond ook wel aderverkalking genoemd). Het bloed kan niet goed stromen waardoor de bloeddruk hoger wordt. Atherosclerose is ook een risicofactor voor het krijgen aan een hartaanval.
Alvleesklier
Als er in het bloed zeer veel triglyceriden zitten kan de pancreas (alvleesklier) opzwellen. De alvleesklier maakt spijsverteringsenzymen. Bij een gezwollen alvleesklier kunnen spijsverteringssappen naar buiten lekken en het orgaan irriteren. Er ontstaat een ontsteking.
Metabool syndroom
Hoge bloeddruk, overgewicht, hoge bloedsuikerspiegels en een verhoogd cholesterol samen noemen we een metabool syndroom. Vaak is dit een voorloper van diabetes type 2. Zeer hoge triglyceriden gehaltes in het bloed kunnen uiteindelijk leiden tot het krijgen van diabetes type 2.
Lever
Als het vet zich ophoopt in de lever kunnen er beschadigingen en littekens op de lever ontstaan. Het vet hoopt zich steeds verder op en de capaciteit van de lever neemt af. Hij is immers deels vervet. Dit zie je vaak bij alcoholisten. Helaas bestaat er ook een niet-alcoholische-leververvetting (NFALD). Dit kan ontstaan door een hoog triglyceridengehalte in het bloed, diabetes en obesitas. We spreken van een leververvetting als 10% van de lever vervet is.
Bloedwaarden
Het is nu absoluut niet de bedoeling dat je vetten gaat mijden. We hebben vetten nodig om gezond te blijven. Het is een belangrijke brandstof voor het lichaam en het biedt bescherming (bijvoorbeeld de celwanden). Te veel triglyceriden in het bloed is wel gevaarlijk. Je kunt het niet zelf meten. Je moet je melden bij de huisarts; die vult een lab formulier in. Je kunt het laten prikken bij een prikpunt. Als je de uitslag krijgt moet je nog weten wat gezond en ongezond is.
Ik geef je een rijtje met waarden:
- normaal: minder dan 150 ml per dl (mg/dl) of minder dan 1,7 millimol per liter (mmol/l)
- bijna te hoog: 150 tot 199 mg/dl (1,8 tot 2,2 mmol/l)
- hoog: 200 tot 499 mg/dl (2,3 tot 5,6 mmol/l)
- heel hoog: 500 mg/dl of hoger (5,7mmol/l of hoger)
Conclusie
Een hoog triglyceridengehalte in het bloed is onwenselijk. Je kunt zelf een hoop doen om het naar beneden te krijgen. In een volgend blog vertel ik je er alles over.